Truyền thống lâu đời từ xưa đến nay, dựng vợ gả chồng luôn được người Việt ta xem là một trong những việc quan trọng nhất của đời người. Cổ nhân quan niệm rằng vợ chồng có chung sống hạnh phúc êm ấm với nhau đến đầu bạc răng long hay không, có sinh sôi con đàn cháu đống hay không, đa phần đều nhờ vào phong tục cưới hỏi được tuân thủ đúng lễ nghĩa. Thế nên nhất nhất từ trên xuống dưới, từ trong ra ngoài, từ tiểu tiết đến đại sự đều phải được chuẩn bị một cách chỉn chu, tươm tất nhất.
Truyền thống cưới hỏi của người Việt xưa vô cùng cầu kỳ với nhiều lễ nghi
Tuy nhiên quan niệm hiện đại nay đã khác, người ta cho rằng nếu việc dựng vợ gả chồng quá nhiều lễ lạt lớn nhỏ, tiệc mừng cầu kỳ thì hai bên gia đình nhà trai – nhà gái sẽ phải chi những khoản tiền không nhỏ, tốn không ít thời gian, sức lực và không ít đôi tân gia nhân lâm vào cảnh miệt mài “kéo cày trả nợ” sau khi kết hôn. Việc này có lẽ đã ảnh hưởng không nhỏ đến việc cắt giảm các lễ và các thủ tục rườm rà. Trong đó, lễ dạm ngõ cũng được đơn giản hóa với thành phần tham dự đã được gói gọn, “tinh lọc” những thành phần chủ chốt nhất của hai bên gia đình.
Những người tham dự lễ dạm ngõ là những thành viên thân thiết nhất với cô dâu chú rể
Thông thường, tham gia buổi lễ nhỏ trong phạm vi gia đình này có thể nhận thấy thành phần chủ yếu là người thân thiết:
+ Nhà trai: Bố mẹ (hoặc người lớn tuổi đại diện nhà trai nếu cha mẹ chú rể không còn), chú rể, họ hàng ruột thịt trong gia đình như ông bà, cô bác…
+ Nhà gái: Bố mẹ (hoặc người lớn tuổi đại diện nhà gái nếu cha mẹ cô dâu không còn), cô dâu, người thân trong nhà như ông bà, cô bác, anh chị em…
Lễ dạm ngõ nên được thực hiện đơn giản, thân tình và gần gũi với những người thân thiết nhất của cô dâu chú rể
Nhà trai thường có khoảng 4-5 người tham dự, còn nhà gái có thể có mặt nhiều hơn vì họ ở tại chỗ đón khách đến và là gia chủ nên thoải mái hơn.
Ngoài ra, tùy vào điều kiện và văn hóa từng nhà, lễ dạm ngõ tại nhiều gia đình chỉ có cha mẹ hai bên gặp gỡ nhau và đôi uyên ương. Hoặc đôi bạn trẻ thích vui vẻ có thể mời thêm một số bạn bè thân tới dự.